بررسی تنوع ژنتیکی ارقام ناشناخته و تجاری مرکبات شمال کشور با استفاده از نشانگرssr

سابقه و هدف: اطلاع از روابط فیلوژنتیک و تنوع ژنتیک در مرکبات جهت تشخیص روابط ژنتیکی، شناسایی ژرم پلاسم و ثبت ارقام جدید، امری مهم و ضروری می باشد. در کلکسیون های مرکبات کشور، تعدادی بیوتیپ وجود دارد که شناسایی آنها عمدتاً بر اساس صفات مرفولوژی بوده و تحقیقات ژنتیکی چندانی بر روی آنها انجام نشده است. نشانگرهای ملکولی می توانند در این زمینه مفید باشند. مواد و روش ها: به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط خویشاوندی بین 45 ژنوتیپ از ارقام ناشناخته و تجاری مرکبات موجود در ایستگاه تحقیقات کترا، از نشانگر ssr استفاده گردید. استخراج dna از برگ های جوان مرکبات با روش موری و تامسون انجام شد و سپس تکثیر با ده جفت آغازگر ریزماهواره صورت گرفت. محصولات تکثیر شده با استفاده از ژل پلی آکریلامید 6% دارای اوره ۷ مولار و تحت شرایط واسرشتگی تفکیک شده و با رنگ آمیزی نیترات نقره قابل رویت گردید. الگوی باندی براساس حضور باند (یک) یا عدم حضور باند (صفر) نمره دهی شده و محتوای اطلاعات چندشکلی برای هر جفت نشانگر محاسبه گردید و با استفاده از نرم افزار ntsys ، فاصله ژنتیکی ژنوتیپ ها براساس ضریب تشابه جاکارد محاسبه وروش تجزیه خوشه ای دورترین همسایه برای گروه بندی استفاده شد.یافته ها: میانگین چندشکلی 685/0 برآورد شد. تعداد آلل ها از 3 تا 13متغیر بوده و در مجموع 72 آلل شناسایی شد. تجزیه کلاستر 45 ژنوتیپ مورد بررسی را براساس نشانگرهای ssr به شش گروه تقسیم نمود. ارقام پرتقال، نارنگی و 24 ژنوتیپ ناشناخته در گروه a، گریپ فروت و پوملو و نارنج و شش ژنوتیپ ناشناخته در گروه b، سه ژنوتیپ ناشناخته در گروهc ، دو ژنوتیپ ناشناخته و یوزو به ترتیب در گروه های d و e و در نهایت ارقام لیمو و بالنگ و دو ژنوتیپ ناشناخته در گروه f قرار گرفتند. نتیجه گیری: هر یک از این نشانگرها سطوح مختلفی از تنوع را در سطح ژنوم ارایه می دهند که می تواند در مدیریت ژرم پلاسم و ذخایر توارثی مفید باشد. تجزیه تنوع ژنتیک و روابط خویشاوندی در مرکبات، اطلاعات مفیدی را برای برنامه های به نژادی، انتخاب و ثبت ارقام جدید فراهم می کند.